|
|
1401/6/28 دوشنبه
|
دانشگاه پیام نور ممسنی
مجوز تأسیس این دانشگاه در سال 1370 اخذ و در نیمسال دوم سال تحصیلی 72-71 با پذیرش اولین گروه از دانشجویان در رشته زبان و ادبیات فارسی (55 نفر) کار خود را آغاز کرد.
این دانشگاه در حال حاضر با داشتن 23 رشته در مقطع کارشناسی در 2 حوزه علوم انسانی و علوم پایه و 2 رشته کارشناسی ارشد آمار و ریاضی و زبان و ادبیات عرب به فعالیت خود ادامه می دهد.
دانشگاه پیام نور ممسنی با داشتن بیش از 1800 نفر دانشجو دارای امکانتی از قبیل کارگاه کامپیوتر ، کارگاه جغرافیا ، آزمایشگاه فیزیک ، آزمایشگاه خاک ، کارگاه زبان است
|
|
|
|
|
1401/6/28 دوشنبه
َبسم اله الرحمن الرحیم
شهرستان ممسنی
شهرستان ممسنی نه فقط یکی از کهن ترین شهرستان های استان فارس محسوب می شود ، بلکه یکی از نقاط کهن ایران باستان به شمار می رود.
آثار و ابنیه تاریخی این شهرستان به سه بخش :
1-دوران پیش از تاریخ –مریبوط به هزاره پنجم ، ششم و هفتم .
2-دوران پیش از میلاد –مربوط به 2400 سال پیش از میلاد.
3-دوران اسلامی .
منفک می گردد.
تمدن های پیش از میلاد این شهرستان مربوط به دولت عیلام ، انزان ، ماد ، هخامنشی ، اشکانی و ساسانی می باشد.
این شهرستان با مرکزیت شهر نورآباد با جمعیتی بالغ بر 141000 هزار نفر (سرشماری سال 90) با وسعت 5438 کیلومتر مربع از شمال به سپیدان و کهگیلویه و بویر احمد ، از غرب به بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد ، از جنوب به کازرون و بوشهر و از شرق به شیراز و سپیدان محدود می گردد.
نورآباد در 51 درجه و 31 دقیقه طول جغرافیایی و 30 درجه و 11 دقیقه عرض جغرافیایی و در ارتفاع 920 متری از سطح دریا واقع شده است.
این شهرستان از 3 بخش به شرح زیر تشکیل شده است :
1-بخش مرکزی (شامل طوایف بکش ، جاوید)
2-بخش دشمن زیاری
3- بخش ماهور میلاتی
لازم به ذکر است که بخش رستم در تاریخ 07/01/1387 از ممسنی جدا و به شهرستان رستم تبدیل گردید.
فرهنگ ، مراسم بومی و موسیقی
مردم شهرستان ممسنی ، همچون مردم سایر مناطق سرزمین پهناور ایران اسلامی ، از دیرباز سنن فرهنگی خویش را از گذشتگان به ارث برده و این سنن و آداب و رسوم از بدو تا کنون در شهرستان ممسنی رایج و مردمان این شهرستان به آن پای بند و در اجرای آن راغب و خصایصی از جمله : مهمان نوازی شجاعت ، صله ارحام ، از خود گذشتگی ، صداقت در گفتار و کردار ، دین باوری و تعصبات مذهبی و رسوم و جشن شادمانی از مشخصات بارز فرهنگ این شهرستان می باشد.
باتوجه به آثار متعدد مذهبی که از دوران عیلامی ، هخامنشیان ، اشکانیان ، ساسانیان و بعد از اسلام در منطقه پهناور ممسنی به جامانده است ، سرایش های مذهبی منطقه ممسنی توأم با سازهای موسیقی اجرا می شدند و در کنار این مراسم مذهبی ، موسیقی ملی و محلی بی نقش نبوده است.تحت تأثیر پذیرش فرهنگ مردم ممسنی ، موسیقی محلی در چهار بعد : موسیقی حماسی ، موسیقی مذهبی(تعزیه) ، موسیقی غمنامه(رثاء) و موسیقی شادمانه (مذهبی و ملی) پی ریزی شده است.
ویژگی های ترانه های محلی مردم ممسنی : روحیه سلحشوری ، آرمان خواهی ، مبارزه طلبی ، اعتقادات مذهبی ، نوع دوستی ، ایثار و گذشت ، مهمان نوازی ، دفاع از حقوق مظلوم ، غم و رنج ، آرزو ، ستایش قهرمانان ملی و مذهبی ، وصف یار و ....
ترانه های لالایی ممسنی ، ادبیات عاطفی موزون و دل انگیز شفاهی نامکتوبی هستند که از اعصار گذشته سینه به سینه به ما رسیده و تاکنون ماندگار مانده اند و ما وارث آن هستیم.
شاهنامه خوانی در گذشته که مردم اوقات فراغت بیشتری داشتند ، شب ها دور هم جمع می شدند و افرادی که در مکتب خانه درس خوانده بودند اشعار شاهنامه فردوسی را با صوت می خواندند و بقیه لذت می بردند ، مردان سلحشور عشایری گاهی با کشته شدن پهلوانان داستان آه و ناله می کردند.
شاهنامه را در اصطلاح محلی هفت لشکر هم می گویند.
لباس محلی
در شهرستان ممسنی در زمان گذشته مردم لباس سنتی می پوشیدند ، این لباس ها برای فصل سرما و گرما و جشن های عروسی مناسب بود .
لباس مردان شامل شال ، قبا ، چقه ، زناره ، تنبان ( زیرشلواری) ، کفش (ملکی) و کلاه نمدی بود.
جغرافیا
آب و هوای شهرستان ، در بخش های مختلف آن بسیار متفاوت است ، در بخش های دشمن زیاری و شمال بخش جاوید هوا سرد و زمستان پوشیده از برف است ، ولی در بخش مرکزی و قسمت های جلگه ای جاوید هوا معتدل است ، همچنین در بخش ماهور میلاتی تابستانی بسیار گرم دارد.
این شهرستان از لحاظ آب و هوایی دارای سه اقلیم است:
1-اقلیم گرم و خشک.
2- اقلیم معتدل و مرطوب.
3-اقلیم سردسیری.
کوه ها
در شهرستان ممسنی کوه های بسیار زیادی وجود دارد که برخی از بزرگترین و معروف ترین آنها به شرح زیر می باشد:
1-کوه شاه نشین در غرب شهر نورآباد.
2-کوه پیره نزدیک آتشکده میل اژدها.
3-کوه شیربیم بین بخش بکش و ماهور میلاتی.
4-کوه بزقره (دکل) در شمال شرقی نورآباد با ارتفاع 1250 متر.
5-کوه کورانگون در شمال غربی شهر نورآباد.
6-کوه مازه در منطقه جاوید .
7-کوه تاسک که از منطقه دشمن زیاری شروع و به هرایرز و نورآباد می رسد.
8-کوه نار در منطقه جنوب دشمن زیاری.
9-کوه بزان ادامه سلسله جبال زاگرس است و در منطقه ماهور با ارتفاع 2000 متر.
10-کوه رنگ (رنج) در منطقه جاوید با ارتفاع 2875 متر.
11-کوه پلنگی در منطقه جاوید با ارتفاع 2050 متر.
12-کوه درا در بخش ماهور میلاتی با ارتفاع 1706 متر.
13- قلعه سفید (سپید دژ ) با ارتفاع 2200 متر در شمال شرقی شهر نورآباد.
رودهانه ها
رودخانه شور – رودخانه سالاری – رودخانه تنگ لله – رودخانه فهلیان – رودخانه کتر (دروغ زن ) – رودخانه تنگ شیرو
دریاچه ها
شهرستان ممسنی دارای 2 دریاچه می باشد:
1-دریاچه برم شور – 80 کیلومتری شهر نورآباد در بخش ماهور میلاتی می باشد.
2-دریاچه هفت برم – در فاصله 2 کیلومتری روستای چهل چشمه کرونی توابع منطقه دشمن زیاری ممسنی قرار دارد.
چشمه ها ، آبشارها
1-آبشار تنگ سا در 60 کیلومتری شهر نورآباد در منطقه جاوید ماهوری نزدیک روستای گوسنگان می باشسد.
2-بوان : در فاصله 10 کیلومتری شرق نورآباد محلی باصفا است که به دره بوان ( تنگ بوان) مشهور است .
3-سرچشمه دیمه میل : در فاصله 7 کیلومتری شهر نورآباد در کنار اثر باستانی میل اژدها قرار دارد.
4-سرچشمه هرایرز: در فاصله 15 کیلومتری شهر نورآباد قرار دارد.
5-سراب بهرام : در فاصله 7 کیلومتری شهر نورآباد قرار دارد.
پوشش گیاهی و جانوری
در شهرستان ممسنی با توجه به وسعت زیاد و کوه های فراوان و تنوع آب و هوایی جانوران زیادی وجود دارد . بعضی از این جانوران عبارتند از پلنگ ، خرس ، کفتار ، گرگ ، گراز ، جوجه تیغی ، روباه ، سگرگ ، سنجاب ، سمور و خرگوش.
جنگل های فراوان و کوه های بلند و برف گیر ، مناطق جلگه ای و تپه ای ماهور میلاتی شهرستان دارای پرندگان مختلف می باشد ، از جمله :
کبک ، تیهو ، کبوتر ، قلاجیک ، دال ، قبا سبز ، دارکوب ، گپی گپو ، قمری ، کبوتر چاهی ، کل کلاتین ، کلاغ ، غاز و مرغابی می توان نام برد.
پوشش گیاهی
جنگل های شهرستان ممسنی حدود 500 هکتار وسعت دارند ، درختان و درختچه ها و گونه های متفاوت موجود در شهرستان ممسنی عبارتند از :
بلوط ، بنه ، ارزن ، تگ ، کیکم ، کلخنگ ، سدر (کنار) ، گز ، انجک ، گلابی وحشی (هرمو) ، بادام ، بنگرو ، انجیر کوهی (کهزیر) ، تمشک ، گون (گپی گپو) ، خرزهله ، بید ، مورد ، سرانجل ، نی ، لمبون ، کرتل ، بید سرخ ، زیتون ، چنار ، زبان گنجشک و زالزالک.
در نقاط سردسیری و کوه ها و مناطق جلگه ای شهرستان انواع گیاهان دارویی رشد می کنند ، مقدار قابل توجهی از این گیاهان به خارج از شهرستان صادر می شود ، بعضی از این گیاهان عبارتند از :
بیله هر ، کارده ، اووندول ، کنگر ، ملیر ، کاسنی ، سیروک ، برنجاس ، خارشتر ، نعنا ، قارچ ، مرورش ، بکلو ، بابونه ، گل گاوزبان ، کلوس ، شاطره ، شنگل شیره ، لپه ، ناشک ، پونه ، اوریشم ، رواتربک ، مشکورک ، مورد ، هلیله ، بله ( شیرین بیان ) ، گینجه ، ترشوک ، خیار گرگو (ابوجهل ) ، گندی تهله ، بریزه ، زدی ، گل نگین ، گوش تر ، شادونه ، سیادونه ، درمه ، ریواس ، زول و کتیرا.
محصولات کشاوری شهرستان ممسنی
در شهرستان ممسنی بیش از 90000 هکتار از اراضی بوسیله کشاورزان بصورت آبی و دیم کاشت می شود.محصولات تولیدی این شهرستان عبارتند از :
گندم ، برنج ، جو ، عدس ، ذرت ، لوبیا ، ماش ، کنجد ، باقلا ، نخود ، گوجه فرنگی ، خیارسبز ، طالبی و هندوانه
سالیانه حدود 40000 تن برنج تولید و به بازار مصرف عرضه می شود.
مردم
جمعیت شهرستان ممسنی برابر سرشماره سال 1390 حدود 141000 هزار نفر اعلام که 117000 هزار نفر جمعیت شهری و روستایی را تشکیل داده و تعداد 24000 هزار نفر نیز جمعیت عشایری شهرستان را شامل می شود.
زبان مردم شهرستان ممسنی لری (لهجه) و در پاره ای از مناطق آن از جمله بخش ماهور میلاتی به لهجه ترکی صحبت می کنند.
دین مردم ممسنی اسلام و مذهب آن ها شیعه می باشد.
جایگاه دفاع مقدس و ادبیات انقلاب اسلامی
مردم شهرستان ممسینی در مراحل پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نقش موثری داشته اند.
دلیرمردان ممسنی با عزام 7500 نفر رزمنده قهرمان به جبه های جنگ حق علیه باطل و تقدیم 2000 جانباز و 700 شهید و 120 آزاده سرافراز پایبندی خود را به اسلام و انقلاب اسلامی نشان داده اند.
مشاهیر ممسنی
در طول تاریخ عالمان و هنرمندان زیادی در این سرزمین زندگی می کردند ، در کتاب های فارسنامه ناصری ، تاریخ و جغرافیای ممسنی ، سیمای ممسنی و سخن سرایان و دانشمندان فارسی اسامی بعضی از این مشاهیر را ذکر کرده اند که چند نفر از آنها به شرح زیر است ::
1-حضرت آیت اله سید محمد ابطحی حسینی فهلیانی
او یکی از فرزانگان برجسته شهرستان ممسنی در قرن معاصر به شمار می رود ، در سن 22 سالگی اکثر علوم دینی وشرعی متداول زمان خود را فراگرفت و در سال 1283 شمسی در سن 25 سالگی جهت تکمیل دانش خود به نجف اشرف مشرف و پس از تلمذ از محضر عالمانی نامی چون حضرت آیت اله ملا محمد کاظم خراسانی ، حضرت آیت اله میرزاتقی شیرازی و حضرت آیت اله میرزامحمدحسن شیرازی و پس از رسیدن به درجه اجتهاد به عنوان فقیه مبرز به زادگاهش مراجعت و هدایت و رهبری مردم ممسنی را در امور شرعی به عهده گرفتند ، سرانجام این فقیه دانشمند در سال 1331 شمسی زندگی را بدرود گفتند.
2-شیخ محمدعلی ماهوری
درسال 1278 هجری شمسی در قریه بابامنیر ماهور میلاتی شهرستان ممسنی دیده به جهان گشود ، خواندن و نوشتن و سواد اولیه را نزد پدر و ملاهای محل آموخت ، به مدت 10 سال در علوم فقهی ، معارف اسلامی و قرآنی و صرف و نحو از محضر علما شهرستان کسب فیض نمود . در شیراز در دبیرستان حکمت به تحصیلات دبیرستانی پرداخت ، او ضمن ادامه تحصیل به شغل معلمی نیز اشتغال داشته است.
در طول دوران زندگی خویش ضمن تأسیس مدرسه و مکتب با علاقه ای وافر به تعلیم وتربیت فرزندان عشایر ایل بزرگ قشقایی و اهالی دانش دوست ماهور میلاتی همت گماشت.
این عارف و شاعر بدیهه سرا در یازدهم بهمن 1366 هجری شمسی در زادگاهش بابامنیر به خدا پیوست . حدود 45000 بیت شعر در قالب های مختلف از شیخ ماهور به یادگار مانده است که آقای قربانعلی ماهوری بخشی از آن ها را تحت عنوان نغمه های ماهور چاپ نموده است.
3-میرزا زین العابدین
در زمان حکومت کریم خان زند میرزا زین العابدین با توجه به حکم زیر به مقام شیخ الاسلامی شولستان و ممسنی رسید: بسم اله الرحمن الرحیم ، چون تقدیم امور شرعیات منوط به وجود شخصی است که به زیور علم و صلاح آراسته باشد و در شولستانات و ممسنی مراتب علم و صلاح و تقوی عالی حضرت کتابت و کمالات دستگاه سلاله الهی میرزا زین العابدین شرح و تفویض نموده ایم ، لذا امر شیخ الاسلامی و تقدیم امور شرعیات شولستانات و ممسنی را به عالی حضرت مشارالیه مفوض و مرذجوع فرموده ایم ...
امامزاده ها
1-امامزاده محمد محمود از نوادگان امام جعفر صادق (ع).
2-سید علاء الدین محمد معروف به امامزاده درب آهنی.
3-امامزاده شیرمرد.
4-امامزاده بی بی مرضیه خاتون و محمد شهدا فهلیان.
5-امامزاده بابامنیر.
6-امامزاده پیرشمس و امام زاده امیر ایوب.
7-امامزاده شاه داود و امام زاده شاه محمدتقی.
8-امامزاده میراحمد..
9-امامزاده سید عبداله –روستای عالیوند.
مساجد
1-مسجد جامع شهر (مسجد امام سجاد (ع))
2-مسجد صاحب الزمان محله دوراهی.
3-مسجد صاحب الزمان (عج) فهلیان.
4-مسجد امام حسین توتستان
اقتصاد
الف – کشاورزی
کشاورزی در بخش های دشمن زیاری و ماهور میلاتی به صورت دیم انجام می شود ، در بخش جاوید کشاورزان از آب رودخانه های شور و شیرین استفاده می کنند و زمین های شیب دار و نقاط مرتفع را به صورت دیم می کارند.
محصولات باغی کشاورزان شامل انگور ، زیتون و مرکبات است که از نظر تولید انگور مقام اول در استان را به خود اختصاص داده است.
ب- دامداری
شهرستان ممسنی با دارابودن منابع طبیعی و تپه های فراوان زمینه بسیار خوبی برای پرورش دام دارد.در بخش ماهور میلاتی عشایر پرتلاش همچنان به فعالیت دامداری ادامه می دهند و هم اکنون در شهرستان حدود 500000 هزار رأس دام وجود دارد ، مردم شهرستان با راه اندازی واحدهای دامداری صنعتی (گاوداری ، مرغداری و زنبور عسل) سهم بسزایی در تولید استان دارند.
صنایع
1-کارخانه قند ممسنی .
2-شرکت تعاونی تولید مواد شوینده ملایم (اول)
3-شرکت تعاونی تولید ماکازونی زمرد (درا ماکارون)
4-شرکت تعاونی فراورده های لبنی رادک.
5-شرکت تعاونی کشتارگاه دام و طیور ممسنی.
6-شرکت تعاونی نور آجر ممسنی –آجر معمولی و سفال
7-شرکت تعاونی تولید وبسته بندی آب معدنی بابابرفی.
8-شرکت تعاونی ذرت خشک کنی عالیوند.
9-شرکت تعاونی تولید قطعات بتنی درنا.
10 – شرکت تعاونی تولید گچ صنعتی خشایار.
11- شرکت های تولیدی شن وماسه پل فهلیان و نورآباد.
ترابری و ارتباطات
راه
راه ها و جاده های اصلی و فرعی شهرستان ممسنی
1-جاده آسفالته اصلی 84 کیلومتر.
2-جاده آسفالته فرعی 169 کیلومتر.
3-جاده آسفالته روستایی 330 کیلومتر.
4-جاده شوسه روستایی 290 کیبلومتر.
5-جاده خاکی 580 کیلومتر .
شهرستان ممسنی داری یک مرکز مخابرات ده هزار شماره ای در شهرنورآباد و یک مرکز چهارهزار شماره ای در اسکان عشایر می باشد.
رسانه ها
مطبوعات
1-ماهنامه اوای نور .
2-دوهفته نامه سرو.
3-ویژه نامه دلگشا.
4-فصلنامه فراسو.
5-ماهنامه خبری تحلیلی شولستان.
جاذبه های گردشگری
1-تفرجگاه بوان.
2-آبشار تنگسا.
3-دیمه میل.
4-سرآب بهرام.
5-تنگ گجستان.
6-برم شور ماهور میلاتی.
7-کتیبه ها و سرستون های شهر باستانی لیدوما.
آثار تاریخی
1-نقش برجسته کودنگون
قدمت آن به 2400 سال پیش از میلاد برمی گردد.
2-داو دختر یا دی و دوور.
قدمت آن به 650 سال پیش از میلاد برمی گردد.
3-آتشکده میل اژدها.
یکی از آتشکده های مهم اشکانیان در 120 سال پیش از میلاد به شمار می رود.
4-نقش برجسته سراب بهرام.
این اثر مربوط به بهرام دوم پادشاه ساسانی می باشد.
5-ابنیه تاریخی فهلیان.
اثرهای مربوط به روستای فهلیان همه حکایت از دوران پیش از میلاد و اسلامی دارند.این آثار عبارتند از گور ، دخمه ، بناهای درهم ریخته ، آسیاب ها ، حمام ها و کتیبه ها و سنگ نوشته ها .
6-پایه ستون کاخ هخامنشی سروان.
کاخ هخامنشی سروان مربوط به 500 سال پیش از میلاد بوده و به فاصله 18 کیلومتری شمال شهر نورآباد کنار روستای سروان قرار دارد.
صنایع دستی
از مهمترین صنایع دستی شهرستان می توان به قالی بافی ، گلیم بافی و جاجیم بافی با طرح های ترکی و لری اشاره کرد.
آموزش
در حدود قرن سوم به این طرف ، شهرستان ممسنی داری مدرسه طلاب علوم دینی بوده که مدرسین علمیه شهرستان در این مدارس تدریس می کردند ، حاصل این مدارس و مدارس جدید ، دانش آموختگان زیادی است که منشا خدمات ارزشمندی به این شهرستان و کشور بوده اند.
دانشگاه پیام نور ممسنی
مجوز تأسیس این دانشگاه در سال 1370 اخذ و در نیمسال دوم سال تحصیلی 72-71 با پذیرش اولین گروه از دانشجویان در رشته زبان و ادبیات فارسی (55 نفر) کار خود را آغاز کرد.
این دانشگاه در حال حاضر با داشتن 23 رشته در مقطع کارشناسی در 2 حوزه علوم انسانی و علوم پایه و 2 رشته کارشناسی ارشد آمار و ریاضی و زبان و ادبیات عرب به فعالیت خود ادامه می دهد.
دانشگاه پیام نور ممسنی با داشتن بیش از 1400 نفر دانشجو دارای امکانتی از قبیل کارگاه کامپیوتر ، کارگاه جغرافیا ، آزمایشگاه فیزیک ، آزمایشگاه خاک ، کارگاه زبان است.
دانشگاه ها و موسسات علمی پژوهشی
1-دانشگاه پیام نور ممسنی.
2-دانشگاه آزاد اسلامی واحد ممسنی.
3-دانشگاه ممسنی(دولتی).
4-آموزشکده فنی پسران امام رضا(ع) ممسنی.
5-دانشگاه سلامت(دانشکده پیراپزشکی ممسنی)
حوزه های علمیه
این شهرستان دارای 2 حوزه علمیه به شرح زیر می باشد:
1-حوزه علمیه امام صادق (ع) برادران.
2-حوزه علمیه نرجسیه خواهران.
ورزش
این شهرستان دارای ورزشگاه های زیر می باشد:
1- استادیوم و مجموعه ورزشی شامل زمین جمن فوتبال ، سالن والیبال و بسکتبال و هندبال و سالن ورزش های رزمی و همگانی (استادیوم شهید لشکری)
2-مجموعه ورزشی شهید شریعتی شامل سالن والیبال ، بسکتبال و هندبال و زمین آسفالته جهت بازی فوتسال می باشد.
3-سالن شهدای نورآباد واقع در اسکان عشایر جهت بازی های بسکتبال ، والیبال و هندیال و فوتسال بکار می رود.
تیم های ورزشی
این شهرستان دارای لیگ در رشته های ورزشی فوتبال و والیبال میباشد و سه نماینده از تیم های فوتبال این شهرستان در لیگ استان فارس حضور دارند.
تیم فوتبال نونهالان و زیر 10 سال شهرستان به عنوان قهرمان و نماینده استان در لیگ دسته سوم کشور حضور دارند
.
منابع و مأخذ
1-رضایی , عزیزاله ، تاریخ ، جغرافیا و فرهنگ مردم ممسنی ، فریاد کویر، ممسنی ، 1388
2-حبیبی فهلیانی ، حسن ، ممسنی در گذرگاه تاریخ ، نوید شیراز ، شیراز ، 1371
3-با تشکر ویژه از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به خاطر در اختیار گذاردن کتاب ها و بروشورهای تهیه شده در سطح شهرستان. و با تشکر از فرمانداری و اداره تربیت بدنی شهرستان.
امور فرهنگی و دانشجوئی دانشگاه پیام نور ممسنی
|
|